Wiele osób wychodzi z – skądinąd mylnego – założenia, że podobrazie malarskie jest synonimem słowa płótno. W praktyce jednak pojęcia te nie są równoznaczne. Mianem podobrazia określamy bowiem płótno (z reguły gruntowane), które zostało naciągnięte na krosno malarskie. Pierwsze konstrukcje tego typu powstały ok. XV wieku w Wenecji. Co ciekawe, jedną z głównych przyczyn ich stworzenia był… wilgotny klimat.
Podobrazie malarskie krótka historia
W epoce średniowiecza obrazy tworzone były z reguły na zwykłych deskach. Niekiedy na wspomniane deski naklejano płótno, które następnie powlekano warstwą gruntu. Tak wykonane podobrazie tworzyło stosunkowo mocną płaszczyznę, która nie ulegała marszczeniu. „Stosunkowo” ponieważ wilgotny, wenecki klimat w połączeniu ze złymi warunkami przechowywania, przyczyniał się do powolnego niszczenia obrazów. Ponadto zamożni Wenecjanie lubowali się w obrazach wielkoformatowych (w modzie były m.in. portrety na zamówienie), czemu nie sprzyjały charakterystyczne właściwości drewnianych, klejonych płaszczyzn. Te bowiem były nie tylko szalenie ciężkie, ale także wyjątkowo podatne na pękanie czy rozwarstwianie. Rozwiązaniem problemu okazały się obrazy naciągnięte na drewnianą ramę (czyli krosno). Takie portrety na zamówienie można było z łatwością zdjąć i przechowywać nawet na niewielkiej przestrzeni. Kłopotu nie nastręczało również samo krosno, które – w przypadku uszkodzenia – można było wymienić na nowe. Genialne w swojej prostocie rozwiązanie przyjęło się na tyle dobrze, że z powodzeniem funkcjonuje do dnia dzisiejszego.
Len czy bawełna?
Jak zostało to już wspomniane, podobrazie składa się z trzech elementów: krosna, płótna oraz gruntu. Na rynku dostępne są głównie dwa typy płócien: bawełniane oraz lniane.
Podobrazie bawełniane
Płótna bawełniane posiadają dwie, istotne zalety. Pierwszą z nich jest łatwa dostępność, natomiast drugą – przystępna, stosunkowo niska cena. Sama bawełna jest materiałem cieńszym od lnu, a tym samym łatwym do mocnego napięcia na krośnie. Niestety, zbyt mocno naciągnięta skutkuje odkształceniem podobrazia. Z tego też względu zdecydowana większość bawełnianych podobrazi naciągana jest stosunkowo luźno. I o ile nie ma to większego znaczenia w przypadku początkujących artystów, o tyle z pewnością nie przypadnie do gustu profesjonalistom tworzącym np. portret ze zdjęcia.
Podobrazie lniane
Podobrazia wykonane przy wykorzystaniu płótna lnianego znajdują zastosowanie m.in. w obrazach olejnych takich jak np. portret na zamówienie ze zdjęcia. Płótno lniane jest zdecydowanie mocniejsze oraz grubsze, niż to wykonane z bawełny. Cechuje się również większą odpornością na zmiany poziomu wilgoci czy też różnego typu uszkodzenia (w tym mechaniczne np. rozerwanie czy odkształcenie). Dodatkowo oleje znajdujące się we włóknach lnu w naturalny sposób zabezpieczają i impregnują obraz. Oczywiście wespół ze wzrostem jakości płótna idzie również wzrost jego ceny.
Niemniej, rozpatrując kwestię z punktu widzenia profesjonalisty, wybór pomiędzy płótnem lnianym, a bawełnianym wydaje się oczywisty.